عصر پژوهش

- مراحل تولید کالاهای مورد نیاز از منابع معدنی را به ترتیب بنویسید.

1- شناسایی توسط زمین شناسان 2- استخراج 3- فراوری

2- دو زمین شناس به نام های . و . در سال ۱۹۶۴ میلادی برای تعیین ترکیب شیمیایی پوسته زمین تعداد بسیار زیادی از انواع سنگهای مناطق مختلف را نمونه برداری و ترکیب شیمیایی آنها را تعیین کردند . 

پاسخ: کلارک – رینگ وود

3- غلظت کلارک را تعریف کنید.

به فراوانی میانگین عناصر پوسته زمین غلظت کلارک می گویند.

4- سه عنصر فراوان در پوسته زمین را با توجه به غلظت کلارک، به ترتیب نام ببرید .

 ۱ - اکسیژن ۲ - سیلیسیوم ۳ – آلومینیوم

5- پژوهشگران با اندازه گیری مقدار غلظت عناصر در سنگ ها و خاک های هر منطقه و مقایسه آن با مقادیر غلظت میانگین به چه چیزهایی پِی می برند؟

حرکت ورقه های سنگ کره ، تاریخچه تکوین یک منطقه ، آلودگی های زیست محیطی

6- بی هنجاری مثبت و بی هنجاری منفی را تعریف کنید و بگویید زمین شناسان در پی جویی های اکتشافی به دنبال یافتن چه مناطقی هستند ؟

اگر در منطقه ای غلظت عناصر از میانگین کلارک بالاتر باشد بی هنجاری مثبت و اگر غلظت آنها از میانگین پایین تر باشد آنرا بی هنجاری منفی می نامند . زمین شناسان در پی جویی های اکتشافی عناصر ، به دنبال یافتن مناطقی با بی هنجاری مثبت عناصر هستند. 

7- با توجه به تصاویر زیر ، کدام یک کانی میباشد ؟ چرا ؟ 

گوگرد کانی است زیرا ویژگی های کانی ها یعنی طبیعی، جامد و متبلور است. نفت کانی نیست زیرا مایع است.

8- سیلیکات ها را تعریف کنید.

 سیلیکات ها، بیش از 90% از پوسته زمین را تشکیل دادند و در ترکیب شیمیایی خود بنیان سیلیکاتی دارند.

9- بیشترین کانی های سیلیکاتی در پوسته زمین کدام است؟

الف)فلدسپارهای پتاسیم                                               ب)سولفات ها

ج)آمفیبول ها                                                            د)پلاژیوکلاز

جواب: گزینه د

10- جدول زیر را تکمیل کنید.

پاسخ

11- کانه و باطله را تعریف کنید.

کانسنگ، از دو بخش  کانه و باطله تشکیل شده است .کانه بخش ارزشمند کانسنگ می باشد که دارای ف ارزشمند اقتصادی است و باطله به موادی که ارزش اقتصادی قابل توجهی ندارند گفته می شود.

12- کانسار به چه معناست؟

به بخش هایی از پوسته زمین که غلظت عناصر در آن منطقه نسبت به غلظت میانگین بیشتر است به طوری که استخراج از آن از نظر اقتصادی به صرفه است کانسار می‌گویند.

13- چند کانی صنعتی نام ببرید؟  شن و ماسه در ساختمان سازی، خاک رس در ساخت سرامیک، سنگ های ساختمانی در نمای ساختمان ها و دیوارها

14-کانسنگ های ماگمایی چگونه تشکیل می شوند؟

با سرد شدن و تبلور یک ماگما، فاتی مانند کروم،نیکل،پلاتین وآهن چگالی نسبتا بالایی دارند در بخش زیرین ماگما ته نشین می شوند و کانسنگ ماگمایی را ایجاد می کند.

15- سنگ های پگماتیت به چه شکل تشکیل می شود؟

اگر پس از تبلور بخش اعظم ماگما مقدار آب و مواد فرار مانند کربن دی اکسید فراوان و از طرفی زمان تبلور بسیار طولانی باشد شرایط برای تشکیل سنگ هایی با بلورهای بسیار درشت به نام پیگماتیت تشکیل می شود.

16-شیب زمین گرمایی چیست؟

در پوسته زمین، به ازای هر 100 متر افزایش عمق، 3 درجه سانتی گراد دما افزایش می یابد. به این تغییرات شیب زمین گرمایی می گویند.

17-کانسنگ رسوبی چگونه تشکیل می شود؟

گاهی هوازدگی سنگ ها، باعث می شود تا کانی های آن در رسوبات تبخیری رودخانه به علت چگالی زیاد ته نشین شده و کانسنگ های رسوبی تشکیل شوند.مانند:ذخایر سرب و روی در سنگ های آهکی

- مراحل اکتشاف معدن را بنویسید.

مرحله اول: بررسی نقشه های زمین شناسی و بازدید صحرایی

مرحله دوم: شناسایی ذخایر زیرسطحی و پنهان با استفاده از خواص فیزیکی مغناطیسی کانسنگ،رسانایی الکتریکی سنگ ها و تغییرات میدان گرانش زمین

مرحله سوم:نمونه برداری از رسوبات به کمک دستگاه های حفاری پیشرفته

مرحله چهارم:مطالعه نمونه ها در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ و دستگاه های تجزیه شیمیایی

مرحله پنجم:تعیین مقدار ذخیره معدن و عیار میانگین ماده معدنی به کمک نرم افزار

19- روش استخراج از معدن چگونه تعیین میشود؟ انواع روش استخراج معدن را نام ببرید.

روش استخراج بر اساس شکل و چگونگی قرارگیری توده معدنی در پوسته تعیین می شود.استخراج به روش های روباز یا زیرزمینی صورت می گیرد.

20- کانه آرایی (فراوری)  چیست؟

به فرایند جداسازی کانی های مفید اقتصادی از باطله،کانه آرایی (فراوری) ماده معدنی گفته می شود که در کارخانه های کنار معادن انجام می شود.

21- به چه سنگ ها یا کانی هایی گوهر گفته میشود؟

گوهرها یا جواهر،شامل سنگ ها و کانی های قیمتی و نیمه قیمتی است که به دلیل زیبایی،درخشش،سختی زیاد،رنگ و کمیاب بودن،از سایر کانی ها و سنگ ها متمایز هستند و مورد توجه خاص انسان قرار می گیرند.

22- عیار اقتصادی طلا در ذخایر آن،حدود ppm4  است.محاسبه کنید در یک معدن طلا،از 7 تن سنگی که استخراج می شود،چند گرم طلا به دست می آید؟(پیوند با ریاضی و شیمی)

ppm=شونده حل جرم محلول جرم×10⁶            4= Χ 7×10⁶×10⁶     Χ=28 gr

23- ویژگی های گوهر یاقوت را بنویسید.

نام علمی آن کرندوم(اکسید آلومینیم)است.کانی کرندوم به رنگ آبی و سرخ دیده می شود،رنگ آبی آن یاقوت کبود و رنگ قرمز آن را یاقوت سرخ می گویند. این کانی بعد از الماس،سخت ترین کانی می باشد.

24-نام گوهر زیر چیست؟ توضیح کوتاه درباره آن بدهید.

معروف ترین و گران ترین سیلیکات بریلیم که به رنگ سبز یافت می شود را (زمرد) می نامند.

25- ویژگی های گوهر تورکوایز(فیروزه) را نام ببرید.

از گوهر های قدیمی شناخته شده که دارای ترکیب فسفاتی است و برای اولین بار در سنگ های آتشفشانی اطراف نیشابور یافت شد و به دیگر نقاط جهان صادر گردید.

26- سوخت های فسیلی چگونه به وجود می آیند و نفت و گاز شامل چه موادی هستند و مهم ترین منشأ ماده آلی آن چیست؟

سوخت های فسیلی از تجزیه مواد آلی گیاهی و جانوری به وجود می آیند که در رسوبات یا سنگ های رسوبی ذخیره شده اند.نفت و گاز شامل هیدروکربن ها می شوند و پلانکتون ها مهم ترین منشأ ماده آلی آن محسوب میشوند.

27- چشمه های نفت چگونه پدید می آیند؟

اگر در طی مهاجرت اولیه،مانعی در مسیر حرکت آب و نفت و گاز نباشد،به سطح زمین راه یافته و چشمه های نفتی را به وجود می آورند.

28- شکل زیر مربوط به کدام تله نفتی است؟نام برده و توضیح کوتاه درباره آن بدهید.

نفت گیر گنبد نمکی: در این نفت گیر ها، نفت در سطح فوقانی گنبد تجمع می کند.

29- مشخصات زغال سنگ را بنویسید و مراحل تشکیل زغال رسیده را به ترتیب نام ببرید.

سوخت فسیلی جامد است که از مواد آلی در محیط های خشک به وجود می آید. این مواد آلی، بیشتر از گیاهان جنگل حاصل می شوند.

1-تورب 2- لیگنیت 3- بیتومینه 4- آنتراسیت

30- پترولوژی را تعریف کنید.

شاخه ای از زمین شناسی است که در آن شیوه تشکیل،منشأ،رده بندی ترکیب سنگ های آذرین و دگرگونی بررسی می شود.

     موفق و سربلند باشید 

                                     سعید کاشی    دبیرستان دهخدا استان

فصل اول:آفرینش کیهان و تکوین زمین

  1-اجزای کهکشان را نام ببرید.
کهکشان ها، از تعداد زیادی ستاره، سیاره  و فضای بین ستارهای(اغلب گاز وگرد وغبار)تشکیل شده اندکه تحت تأثیرنیروی گرانش متقابل، یکدیگررا نگه داشته اند.
   2-کهکشان راه شیری،شکلی مارپیچی داردکه . در لبه یکی از بازوهای آن قرار دارد.
جای خالی:منظومه شمسی
   3-نظریه زمین مرکزی توسط چه کسی ارائه شد و اساس این نظریه چه بود؟
دانشمند یونانی به نام بطلیموس با مشاهده ی حرکت ظاهری ماه وخورشید نتیجه گرفت که زمین در مرکز عالم است و سایر اجرام آسمانی به دور آن میگردند.بر اساس این نظریه زمین ثابت و ماه و خورشید و ۵ سیاره شناخته شده آن زمان(عطارد،زهره،مریخ،مشتری،زحل)در مدار های دایره ای شکل به دور زمین می چرخند.
4-کدام دانشمندان ایرانی به نظریه زمین مرکزی ایراد وارد کردند؟نام ببرید.
ابو سعید سجزی و خواجه نصیر الدین طوسی
5-چه کسی نظریه خورشید مرکزی را مطرح کرد؟ عقیده و نظر او چه بود؟ توضیح دهید.
ستاره شناس لهستانی نیکولاس کوپرنیک این نظریه را مطرح کرد.
1.زمین همراه ماه و سیارات دیگر در مدارهای دایره ای به دور خورشید می گردند.
2.حرکت روزانه خورشید در آسمان ظاهری و نتیجه ی چرخش زمین به دور خود است.
3.با توجه به مدار دایره ای شکل همواره فاصله ی سیاره ها از خورشید و سرعت گردش سیاره ها به دور خورشید ثابت است.
6-قانون دوم کپلر را شرح دهید.
هر سیاره چنان به دور خورشید می گردد که خط فرضی که سیاره را به خورشید وصل میکند،
در مدت زمان های مساوی ایجاد مساحت های مساوی می کند.
7-فاصله یک سیارک تا خورشید 6 واحد ستاره شناسی است.دوره تناوب آن چقدر است؟
طبق قانون سوم کپلر مسئله را حل می کنیم.
p^2=d^3                    p=√(6^3 )                       p=6√6
8-تفاوت اساسی نظریه کوپرنیک و کپلر چیست؟
شکل هندسی مدار سیارات
در نظریه کوپرنیک دایره و در نظریه کپلر به شکل بیضی هستند.
9-انواع حرکات زمین را بنویسید و یکی را به دلخواه تعریف کنید.
یک:حرکت وضعی        چرخش زمین به دور محور خود را حرکت وضعی می گویند.
دو:حرکت انتقالی          به چرخش زمین بر روی مدار بیضی شکل به دور خورشید حرکت انتقالی می گویند.
10-میانگین فاصله خورشید از زمین حدود.است.به این فاصله در ستاره شناسی چه می گویند و واحد آن چیست؟
جای خالی:150 میلیون کیلومتر؛به این فاصله واحد نجومی می گویند و واحد آن Au  است.
11-دو علت ایجاد فصول مختلف را نام ببرید.
پیدایش فصل ها،حاصل حرکت انتقالی زمین وانحراف5/23 درجه ای محورزمین است.
12-زاویه تابش خورشید در اول دی ماه به مدار های استوا و 23/5 درجه شمالی چند درجه است؟
و همچنین نام مدار 23/5 درجه شمالی را نام ببرید.
مدار استوا:66/5 درجه                           مدار السرطان:23/5 درجه
13-در طول بهار،خورشید به چه عرض های جغرافیایی عمود می تابد؟
در طول بهار در نیمکره ی شمالی،خورشید بر عرض های 0 تا 23/5 شمالی(مدار السرطان) عمود م
تابد.

14- سال قبل سیاره زمین به صورت .تشکیل و در مدار خود قرار گرفت.
جای خالی اول:4/6 میلیارد         جای خالی دوم: کره مذاب
15-هواکره به چه شکل تشکیل شده است؟
گازهای مختلف(اکسیژن،نیتروژن و هیدروژن)توسط فوران های آتشفشانی از زمین خارج شدند و هوا کره به وجود آمد.
16-انواع روش های تعیین سن در زمین شناسی را نام برده و هر کدام را شرح دهید.
    سن نسبی: ترتیب تقدم، تأخر و همزمانی وقوع پدیدهها، نسبت به یکدیگر   مشخص میشود.
    سن مطلق: در تعیین سن مطلق (پرتوسنجی)،سن واقعی نمونه ها با استفاده از عناصر پرتوزا اندازه گیری میشود.عناصر پرتوزا به طور مداوم،با سرعت ثابت در حال فروپاشی هستند.این عناصر پس از فروپاشی به عنصر پایدار تبدیل میشوند.
17-اگر مقدار تجزیه نشده اورانیوم 235 در یک استخوان حدود 1/32 مقدار نخست باشد
سن استخوان را حساب کنید.(نیمه عمر اورانیوم 235=713 میلیون سال،اعداد سوال فرضی هستند)
طبق فرمول روبرو:               نیم عمر × تعداد نیم عمر= سن نمونه
     3565×10^6=713×10^6×5 : سن نمونه             3565 میلیون سال
-واحد های زمانی زمین شناسی از بزرگ به کوچک نام برده و معیار این تقسیم بندی ها را نیز ذکر کنید.
ائون،دوران،دوره و عهد واحدهای زمانی مورد استفاده در زمین شناسی هستند. معیارتقسیم بندی این واحدهای زمانی مختلف،به حوادث مهمی همچون پیدایش یا انقراض گونه خاصی از جانداران، حوادث کوهزایی،پیشروی یا پسروی جهانی دریاها،عصرهای یخبندان و. بستگی دارد.

19-الف)در کدام دوره ها دو رویداد مهم زیستی رخ داده است؟ تریاس و کرتاسه
ب)نخستین خزنده در کدام دوران و دوره ظاهر شد؟ دوران:پالئوزوئیک،دوره:کربونیفر
20-الف)ورقه قاره ای و اقیانوسی را با هم مقایسه کنید.
ورقه قاره ای، نسبت به ورقه اقیانوسی ضخامت بیشتر و چگالی کمتری دارد. از طرفی سن ورقه های قاره ای زیاد و حدود 8/3 میلیارد سال بوده و درحالی که سنگ های بستراقیانوس ها حداکثر 200 میلیون سال قدمت دارند.
ب)مراحل چرخه ویلسون را شرح دهید.
1-مرحله بازشدگی:به دلیل جریان های همرفتی خمیر کره،پوسته قاره ای شکافته شده در نتیجه مواد مذاب خمیر کره صعود کرده و به سطح زمین می رسند.مثال:شرق آفریقا
2-مرحله گسترش: در محل شکاف ایجاد شده، مواد مذاب خمیرکره به بستراقیانوس رسیده و پشته های اقیانوسی تشکیل میشوند و پوسته جدید ایجاد شده به طرفین حرکت کرده وباعث گسترش بستراقیانوس میشود مانند بستراقیانوس اطلس (دور شدن آمریکایجنوبی از افریقا)
3ـ مرحله بسته شدن:دراین مرحله،ورقه اقیانوسی ازحاشیه به زیر ورقه قاره ای مجاورخود فرورانده میشود(درازگودال اقیانوسی)وبا ادامه فرورانش درنهایت اقیانوس بسته میشود(مانندبسته شدن اقیانوس تتیس)
4-مرحله برخورد: با بسته شدن اقیانوس و برخورد ورقه ها،رسوبات فشرده شده ورشته کوه هایی مانند هیمالیا (برخورد هندوستان به آسیا)،زاگرس (برخورد عربستان به ایران) را به وجود می آورند.

              موفق و سربلند باشید  
                                                    سعید کاشی  دبیرستان دهخدا استان البرز